Gereç ve Yöntem: Bu geriye dönük çalışmaya 9 neovasküler, 6 psödoeksfolyatif, 5 kronik açı kapanması, 1 keratoplasti sonrası, 1 üveitik, 2 silikona bağlı, 2 primer açık açılı, 2 hayalet hücreli, 1 afakik enflamatuvar ve 1 travmatik glokomu olan 30 göz dahil edildi. Gözlerin 10'unda diyabetik retinopati, 3'ünde ön üveit öyküsü, 1'inde geçirilmiş retina dekolmanı cerrahisi, 1'inde travmatik retina dekomanı, 1'inde travmatik vitreus hemarojisi ve lens dislokasyonu, 3'ünde travma öyküsü, 1'inde santral retinal ven oklüzyonu, 1'inde dejeneratif miyopi mevcuttu. Yedi göze (%23) eşzamanlı fakoemulsifikasyon cerrahisi yapıldı. Glokom ilacı kullanmadan GİB≤18 mmHg olması tam başarı, glokom ilacı kullanarak GİB≤18 mmHg olması sınırlı başarı, glokom ilaçlarına rağmen GİB>18 mmHg olması veya ek glokom cerrahisi gerekmesi başarısızlık olarak değerlendirildi. Veriler istatistiksel olarak analiz edildi.

Bulgular: Hastaların ortalama takip süresi 12.4±7.1 (1-30) aydı. Ameliyat öncesi ortalama 39.3±12.8 mmHg olan GİB 16.4±10.8 mmHg'ya geriledi (p<0.000). 17 (%57) gözde tam başarı, 7 (%23) gözde sınırlı başarı, 6 (%20) gözde başarısızlık elde edildi. Ortalama görme keskinliği (ETDRS) ameliyat öncesi 4/20±4/40 (n=16), ameliyat sonrası 4/10±4/20 (n=13) saptandı. Ortalama kullanılan antiglokomatöz ilaç kutu sayısı 2.7±0.4 kutudan 0.7±0.9 kutuya indi (p<0.000). Ameliyat sonrası dönemde 3 (%10) gözde vitreus hemorojisi, 6 (%20) gözde hifema, 9 (%30) gözde koroid dekolmanı, 1 (%3) gözde bleb disestezisi gelişti.

Sonuç: Ex-Press shunt implantasyonu çoğu komplike glokomdan oluşan gözlerde ortalama 12 aylık takip sonrasında GİB'nın kontrolü açısından %80 oranında tam veya sınırlı başarı gösterebilmektedir. Anahtar Kelimeler : Ex-Press shunt, penetran (filtran) cerrahi, glokom